واقع‏نگری، نقطه عطفی در روش اجتهادی محقق بهبهانی

Authors

سید ضیاء مرتضوی

دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

abstract

از ویژگی‏های برجسته در روش اجتهادی وحید بهبهانی، واقع‏گرایی و اهتمام به شناخت موضوعات احکام و نقشی که این شناخت در دستیابی نزدیک‏تر به احکام شرع دارد، می‏باشد. محقق بهبهانی این ویژگی را با رویکردهای مختلف عقلی، حسّی، تاریخی، اجتماعی، عرفی و عقلایی، در سراسر مباحث فقهی خود نشان داده و آگاهی عمومی ایشان به موضوعات احکام، فضای صدور روایات، نیازها و الزامات اجتماعی احکام، آن را پررنگ ساخته است. این رویکرد، طیف گسترده‏ای از مسائل را در بر می‏گیرد; از لزوم سازگاری استنباط با الزامات عقلی و عقلایی تا لزوم سازگاری با امور عینی و حسی و طبیعی، و نیز شناخت الزامات عرفی و مقتضیات زندگی اجتماعی، و از بهره‏گیری از واقعیات تاریخی متنوع در شناخت مفاد روایات و جمع میان ادله تا استناد به سیره دامنه‏دار مسلمین و سیره شیعیان و نیز جایگاه و سیره اهل بیت )ع(، و از توجه به قلمرو موضوعات و استناد به آن تا شناخت تاریخی موارد تقیه، و از تأکید بر انصراف واژگان به معانی عرفی تا اعتقاد به ضعف نسبی اعتبار مکاتبات، و از شناخت ویژگی راوی تا ویژگی تعلق حکم به بانوان. دامنه گزارش و تحلیل هر آنچه وی به دست داده، بسی گسترده است; اما آنچه در این مقاله آمده، تنها گزارشی کلی و اجمالی از این رویکرد در نه محور و به دست دادن نمونه‏هایی از آن در هر محور است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

واقع‏نگرى، نقطه عطفى در روش اجتهادى محقق بهبهانى

از ویژگى‏هاى برجسته در روش اجتهادى وحید بهبهانى، واقع‏گرایى و اهتمام به شناخت موضوعات احکام و نقشى که این شناخت در دستیابى نزدیک‏تر به احکام شرع دارد، مى‏باشد. محقق بهبهانى این ویژگى را با رویکردهاى مختلف عقلى، حسّى، تاریخى، اجتماعى، عرفى و عقلایى، در سراسر مباحث فقهى خود نشان داده و آگاهى عمومى ایشان به موضوعات احکام، فضاى صدور روایات، نیازها و الزامات اجتماعى احکام، آن را پررنگ ساخته است. این ...

full text

نقش دانش‌های قرآنی در روش اجتهادی شهیدین

شهیدین در شمار فقهایی قرار دارند که در جای جای آثار خویش شماری از دانش‌های قرآنی را به بحث گرفته‌اند. برخی از این دانش‌ها عبارتند از: دانش اعجاز قرآن در ابعاد نظم، فصاحت، بلاغت و روش دانش نسخ از قبیل: نسخ حکم، نسخ حکم و تلاوت و نسخ تلاوت دانش عام و خاص و دانش تفسیر شهیدین در تفسیر آیات وحی از تفسیر قرآن به قرآن ، قرآن به سنت و قرآن به عقل سود می‌برند.

full text

تحول قربانی از انسان به حیوان: نقطه عطفی در روند عقلانی‌شدن

قربانی‌کردن، از آیین‌ها و مناسک بسیار کهنی است که خاستگاه‌ اولیه آن را باید در نظام‌های اسطوره‌ای و جادوگرانه جست‌وجو کرد. این آیین با وجود عمومیت و رواج در بیشتر اقوام و ملل، یکسان نبوده و دست‌خوش تحولات فراوان شده است. یکی از مهم‌ترین تحولات، جایگزینی سوژه قربانی، یعنی قربانی‌شونده، از انسان به حیوان است. قربانیِ انسانی در برخی فرهنگ‌ها گزارش شده است. بر اساس تورات و برخی منابع تاریخی، این آیی...

full text

Lasofoxifene می تواند نقطه عطفی برای پیشگیری دارویی (Chemoprevention) سرطان پستان باشد

سومین دارویی است که اثر بخشی آن در جلوگیری از سرطان پستان نشان داده شده است به بیانی می توان گفت این دارو می تواند کفه ترازو رابه نفع استفاده وسیع تر از این داروها سنگین تر نماید. در مورد دو داروی، raloxifene و tamoxifen، که همانند Lasofoxifene مدولاتور انتخابی رسپتور استروژن (SERM) می باشند، ثابت شده است که خطر سرطان پستان را کاهش می دهند، ولی تاکنون از این داروها به این منظور استفاده اندکی در...

full text

کاربرد قرآن در روش اجتهادی شهید ثانی

این نوشتار کارکرد قرآن در اجتهاد شهید ثانی را به بررسی نشسته است. نویسنده در آغاز به سه موضوع قرآن آموزی، قرآن پژوهی و تفسیرآموزی و آثار قرآنی بر جای مانده از شهید پرداخته و آن گاه به تبیین دیدگاه شهید ثانی در منزلت و کارکرد قرآن در اجتهاد اشاره کرده است. ارائه نمونه‌های عینی از کاربرد قرآن در مبادی اجتهاد و دانش و اصول نیز استنباط احکام فقهی بر اساس شالوده آیات قرآنی سازواره اصلی این پژوهش را ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه علمی پژوهشی فقه (کاووشی نو در فقه اسلامی)

جلد ۲۱، شماره ۷۹، صفحات ۲۶-۴۴

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023